Author: Kalam

ਕੱਲ੍ਹ ਸਕੂਲ ਦਾ ਰਿਜ਼ਲਟ ਹੈ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਉਹ ਦਿਨ ਯਾਦ ਆ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ।ਹਰ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਅੱਗੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ ਸੀ ।ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋਵੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੋਵੇ ,ਖੇਡਾਂ ਹੋਣ ਆਪਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹੁੰਚ ਜਾਣਾ ।ਬੇਸ਼ੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰ

ਪਿਓ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਝਿੜਕਾਂ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ..ਨਲਾਇਕ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਜੋਗਾ ਨੀ..ਪੁਦੀਨਾ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ..ਧਨੀਆ ਚੁੱਕ ਲਿਆਇਆ..ਮੇਰਾ ਵੱਸ ਚੱਲੇ ਤਾਂ ਹੁਣੇ ਘਰੋਂ ਕੱਢ ਦਿਆਂ..! ਅੱਗੋਂ ਆਖਣ ਲੱਗਾ ਡੈਡੀ ਜੀ ਅਗਲੀ ਵੇਰ ਪੂਦੀਨਾ ਲੈਣ ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਜਾਵਾਂਗੇ..ਮੰਮੀ ਆਖਦੀ ਏ ਇਹ ਧਨੀਆ ਨਹੀਂ ਮੇਥੀ ਏ! ਅੱਜ ਇੱਕ ਨੇ ਟਿੱਚਰ ਕੀਤੀ..ਤੁਸੀ

ਪਹਿਲੇ ਸਮੇਂ ਹੋਰ ਸਨ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਅੱਠੋਂ ਲਈ ਕੰਜਕਾਂ ਅਕਸਰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਜਾਇਆ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ।ਫੇਰ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਕੂਲ ਚਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਤਦ ਵੀ ਭੱਜ ਨੱਠ ਕਰਕੇ ਚਾਰ ਪੰਜ ਕੁੜੀਆਂ ਮਿਲ ਹੀ ਜਾਇਆ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਮਹੱਲਾ ਬਦਲ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ..ਇਥੇ ਤਾਂ ਹੱਦ ਹੀ

ਸੂਰਜ ਤਾਂ ਰੋਜ ਅਸਤ ਹੁੰਦਾ..ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਇੱਕ ਸੌ ਚੁਹੱਤਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਉਨੱਤੀ ਮਾਰਚ ਅਠਾਰਾਂ ਸੌ ਉਂਣੀਨਜਾ ਨੂੰ ਅਸਤ ਹੋਇਆ ਉਹ ਫੇਰ ਕਦੇ ਨਾ ਚੜ ਸਕਿਆ..! ਲਾਹੌਰ ਸ਼ਾਹੀ ਕਿਲੇ ਦੇ ਸਾਮਣੇ ਖੁੱਲੀ ਥਾਂ ਕੀਤਾ ਇੱਕ ਉਚੇਚਾ ਸਮਾਰੋਹ..ਸਾਦਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ..ਪਰ ਲਾਰਡ ਡਲਹੌਜੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਸਹਾਇਕ ਇਲੀਅਟ..ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ

ਨਹਿਰੋਂ ਪਾਰ ਬੰਬੀ ਕੋਲ ਹਾੜ ਮਹੀਨੇ ਕੱਦੂ ਕਰਦੇ ਡੈਡੀ ਦੀ ਰੋਟੀ ਲੈ ਕੇ ਤੁਰੇ ਜਾਂਦਿਆਂ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਓਹਨਾ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵੇਰ ਮਾਂ ਮੈਨੂੰ ਆਖ ਦਿਆ ਕਰਦੀ..ਥੱਕ ਗਈ ਹੋਣੀ ਏਂ..ਆ ਦੋ ਘੜੀਆਂ ਸਾਹ ਲੈ ਲਈਏ..!ਫੇਰ ਵਗਦੀ ਨਹਿਰ ਕੰਢੇ ਉਸ ਰੁੱਖ ਹੇਠ ਬਿਤਾਈਆਂ ਦੋ ਘੜੀਆਂ ਇੱਕ ਯੁੱਗ ਬਣ ਜਾਇਆ ਕਰਦੀਆਂ..ਕਣ-ਕਣ ਵਿੱਚ

ਵੀਹ ਕੂ ਸਾਲ ਉਮਰ ਸੀ..ਕਿਸੇ ਮਜਬੂਰੀ ਵੱਸ ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਬੇਸਮੇਂਟ ਛੱਡਣੀ ਪਈ..ਜਦੋਂ ਦੀ ਸਾਡੇ ਇਥੇ ਸ਼ਿਫਟ ਹੋਈ ਸੀ..ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਥੋੜਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਜਿਹੀ ਦਿਸਿਆ ਕਰਦੀ..ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਸਨੇ ਕਿਰਾਇਆ ਪੁੱਛਿਆ..ਆਖਿਆ ਬੇਟਾ ਬੱਸ ਬੱਤੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹੀ ਦੇ ਦਿਆ ਕਰ..ਹੈਰਾਨ ਹੋਈ..ਆਖਣ ਲੱਗੀ ਅੰਕਲ ਏਨੇ ਘੱਟ..!ਆਖਿਆ ਬੇਟਾ ਮਜਬੂਰੀ ਮੂਹੋਂ ਭਾਵੇਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦੀ ਪਰ ਅੱਖੀਆਂ

ਮਾਝੇ, ਮਾਲਵੇ, ਦੁਆਬੇ ਜਾਂ ਪੁਆਧ ਵਿਚ ਕ਼ਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਝੇ ਵਿਚ ਮੂੰਗੀ, ਮਸਰ, ਮਾਂਹ, ਛੋਲਿਆਂ ਦੀ ਦਾਲ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਮਾਲਵੇ ਵਿਚ ਸ਼ਲਗਮ, ਬਤਾਉਂ, ਕੱਦੂ, ਟੀਂਡੇ ਆਦਿ ਦੀ ਵੀ ਜੇ ਸਬਜ਼ੀ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਲਗਮ ਦੀ ਦਾਲ,

ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿੰਘ ਦੇ ਭਾਈ ਨਾਲ ਗੱਲ ਹੋਈ..ਦੱਸਣ ਲੱਗਾ ਓਦੋਂ ਸਕੂਲੇ ਪੜਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ..ਕਦੇ ਕਦੇ ਸਕੂਲੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਜੀ ਨਾ ਕਰਦਾ..ਮਨਹੂਸ ਖਬਰਾਂ ਦੀ ਸੁਨਾਮੀਂ ਜਿਹੀ ਜੂ ਆ ਜਾਇਆ ਕਰਦੀ..ਅਚਾਨਕ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਕੋਈ ਸਿਰਕੱਢ ਫਲਾਣੀ ਥਾਂ ਚਾਲੇ ਪਾ ਗਿਆ..ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਜੇ ਪਾਸਿਓਂ ਸਾਇਨਾਈਡ ਵਾਲੀ ਖਬਰ..ਅਖਬਾਰ ਵੀ ਉਂਝ ਦੀ ਉਂਝ

ਜੀਤੀ ਦੇ ਘਰ ਪਲੇਠੀ ਕੁੜੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਉਸ ਲਈ ‘ਮੁੰਡਾ ਜੰਮਣਾ ਜਰੂਰੀ ਕਰਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਧਾਂ-ਸੰਤਾਂ, ਪੀਰਾਂ-ਫਕੀਰਾਂ, ਧਾਗੇ- ਤਵੀਤਾਂ, ਜਾਦੂ-ਟੂਣਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਚਲਿਆ ਪਰ ਬੇ ਅਰਥ, ਹਰ ਵਾਰ ਕੁੜੀ ਤੇ ਅੰਤ ਸਫਾਈ। ਦਸ ਵਰਿਆਂ ਬਾਦ ਉਸ ਦਾ ਜੱਗ ਵਿੱਚ ਸੀਂਰ ਪੈ ਗਿਆ। ਜੋੜੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ

ਕਈ ਵੇਰ ਲੱਗਦਾ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ਇੱਕ ਹਨੇਰੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਨੇ..ਨਾ ਕੋਈ ਬਾਰੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਬੂਹਾ..ਅੰਦਰ ਡੱਕੇ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਖੁਦ ਨਾਲ ਹੋਈ ਇਸ ਧੱਕੇ ਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਬਿਰਤਾਂਤ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਹੀ ਸੁਣਾ-ਸੁਣਾ ਸਮਝ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਇਹ ਸੁਨੇਹਾ ਬਾਹਰੀ ਦੁਨੀਆਂ