ਬਤੌਰ ਡਰਾਈਵਰ ਸਾਡੀ ਰੇਲ ਜਦੋਂ ਵੀ ਫਾਟਕ ਕੋਲ ਬਣੇ ਉਸ ਫਾਰਮ ਹਾਊਸ ਕੋਲ ਅੱਪੜਦੀ ਤਾਂ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਨੱਚਦੇ ਹੋਏ ਕਿੰਨੇ ਸਾਰੇ ਨਿਆਣੇ ਵੇਖ ਮੇਰਾ ਮਨ ਖਿੜ ਜਾਇਆ ਕਰਦਾ..! ਮੈਂ ਵੀ ਕੋਲੇ ਵਾਲੇ ਇੰਜਣ ਦੀ ਲੰਮੀ ਸੀਟੀ ਵਜਾ ਕੇ ਓਹਨਾ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਜਾਇਆ ਕਰਦਾ..! ਇੱਕ ਵੇਰ ਇੰਜਣ ਐਨ

ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਲੌਬੀ ਚੋਂ ਛਿੱਕਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਆਈ, ਮਾਤਾ ਜੀ ਆਵਦੇ ਕਮਰੇ ਚੋਂ ਬੋਲਣ ਲੱਗੇ, “ਇਹ ਮੁੰਡਾ ਆਵਦਾ ਭੋਰਾ ਧਿਆਨ ਨਈ ਰੱਖਦਾ,ਨੰਗੇ ਸਿਰ ਉੱਠਿਆ ਹਉ, ਨਾਂ ਕੁਝ ਖਾਂਦਾ ਨਾਂ ਪੀਂਦਾ, ਆਏ ਨੀਂ ਵੀ ਦੋ ਵਾਰ ਦੁੱਧ ਬਾਧ ਪੀ ਲੇ, ਮਸਾਂ ਚਾਰ ਕੇ ਬਦਾਮ ਖਾਂਦਾ ਬੱਸ” ਵਿੱਚੇ ਨੂੰਹ ਬੋਲੀ ‘ਮੈਂ ਆਂ

ਮੇਰੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਪੜੇ ਲਿਖੇ ਨਹੀਂ ਸਨ।ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੱਸਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ।ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਮੇਰੇ ਹਮਉਮਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਸੀ ਕਿ ਗੁਰਮੁਖੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਅਜਾਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬੇ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ

ਪਿੰਡ ਦੀ ਫਿਰਨੀ ਤੋਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ਸਾਫ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ।ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਬਾਪੂ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਹੀ ਸੀਰ ਲੈਂਦਾਂ ਆਖਰਕਾਰ ਅਧਰੰਗ ਦੇ ਦੌਰੇ ਨਾਲ ਮੰਜੇ ‘ਤੇ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ।ਇੱਕ ਪਾਸਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ’ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਉਮਰੇ ਸੀਰੀ ਵਾਲੀ ਪੰਜਾਲੀ ਆਣ ਮੇਰੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਪੈ ਗਈ। ਬਾਪੂ ਨੇ ਤਾਂ ਬਥੇਰਾ ਕਹਿਣਾ ਕਿ

ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਜੇ ਕੋਈ ਮੇਰਾ ਪਸੰਦੀ ਦਾ ਘਰ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਸੀ ਸ਼ਿਵ ਅੰਕਲ ਦਾ ਘਰ. ਸ਼ਿਵ ਅੰਕਲ ਦੀ ਉਮਰ 80 ਆਂ ਦੇ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਹੋਣੀ ਆ. ਬਹੁਤ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦਾ ਦੁਆਬੇ ਦਾ ਉਹ ਬੰਦਾ ਇਧਰ ਕਨੇਡਾ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ. ਸ਼ਿਵ ਅੰਕਲ ਨੇ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ

ਚੰਨੋ ਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਸਾਡੇ ਗੁਆਂਢ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸੀ ।ਚੰਨੋ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਵਾਂਗ ਬਿਲਕੁਲ ਚੰਨ ਵਰਗੀ ਸੋਹਣੀ ਸੀ ।ਮੋਟੀ ਅੱਖ, ਗੋਰਾ ਰੰਗ,ਉੱਚਾ ਲੰਮਾ ਕੱਦ ਤੇ ਗੁੰਦਵਾਂ ਸਰੀਰ ।ਉਤੋਂ ਹਰ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨ। ਉਸਨੂੰ ਦੇਖ ਮੈਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ‘ਸੋਹਣੀ ਤੇ ਸੁਨੱਖੀ ਨਾਰ’ ਸ਼ਬਦ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਲਈ

ਪਿਓ ਧੀ ਸਨ..ਯੂਕਰੇਨ ਤੋਂ ਆਏ..ਧੀ ਨੂੰ ਥੋੜੀ ਅੰਗਰੇਜੀ ਆਉਂਦੀ..ਪਿਓ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਕੋਰਾ..ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਦੋ ਘਰ ਵਿਖਾਉਣੇ ਸਨ..ਉਹ ਧੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਕੁਝ ਆਖਦਾ..ਧੀ ਅੱਗਿਓਂ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਦੀ..ਮੈਂ ਦੱਸਦਾ ਉਹ ਫੇਰ ਪਿਓ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦੀ..ਦੋਵੇਂ ਘਰ ਪਸੰਦ ਨਾ ਆਏ..ਮੈਂ ਓਥੋਂ ਤੁਰਨ ਲੱਗਾ..ਉਬਰ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਦੂਰ ਜਾ ਖਲੋਤੇ..! ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਜਿੱਦਾਂ

“ਕੱਲ੍ਹ ਗੋਦ ਭਰਾਈ ਦੀ ਰਸਮ ਸੀ। ਗਗਨ, ਇਹ ਰਿਵਾਜ ਆਪਣੇ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਠੱਤੀ ਕੁ ਹਫਤਿਆਂ ਦੇ ਸਫਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੋਈਂ ਤੀਹਵੇਂ ਕੁ ਹਫਤੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਰਸਮ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੱਲ੍ਹ ਸ਼ਾਮੀ ਜਿਹੇ ਇਸਦੇ ਮੰਮੀ ਡੈਡੀ, ਭਰਾ ਤੇ ਭਰਜਾਈ ਆਏ ਸਨ। ਨਾਲ ਤਾਈ ਮਾਂ ਵੀ। ਕੁਦਰਤੀ

ਕੇਰਾਂ ਅਸੀਂ ਹਰਿਦਵਾਰ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਘੁੰਮਣ ਗਏ। ਪਾਪਾ ਜੀ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਬੀਵੀ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਸ਼ਾਮੀ ਬਜ਼ਾਰ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਨਿਕਲ ਗਏ।ਕਿਉਂਕਿ ਪੂਜਾ ਪਾਠ ਤੇ ਪ੍ਰੋਹਿਤ ਪੂਜਾ ਆਪਾਂ ਕਰਨੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤਾਂ ਫਿੱਕੀਆਂ ਖਿੱਲਾਂ ਨਾਰੀਅਲ ਯਾਨੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਦੀਆਂ ਹੀ ਦੁਕਾਨਾਂ ਸਨ। ਵਾਹਵਾ ਲੰਬਾ ਗੇੜਾ ਲਾਇਆ। ਜੁਆਕਾਂ ਨੇ ਗੋਲ

ਜਦੋ ਮੈ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਦਾਖਿਲਾ ਲਿਆ ਤਾਂ ਕਾਲਜ ਕੰਟੀਨ ਦਾ ਠੇਕਾ ਸੋਹਣ ਲਾਲ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਚਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮੋਸੇ ਤੇ ਬਰਫੀ ਹੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਲਦਾ। ਅਸੀਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਾਲੇ ਸਮੋਸਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਵਰਦਾਨ ਸਮਝਦੇ ਸੀ। ਪਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਸਿਗਰਟਾਂ ਵੀ ਭਾਲਦੇ ਸਨ। ਜੋ ਕਾਲਜ ਦੀ