“ਪੁੱਤ ਮੈਨੂੰ ਸਵਾ ਕੁ ਘੰਟੇ ਤਕ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਲੇ ਜਾਈਂ।”ਬਸੰਤ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੋਤੇ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ। ਦੋ ਘੰਟੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸੀ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਲੈਣ ਨਾ ਆਇਆ। ਉਸਨੇ ਫਿਰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ” ਵੇ ਦਾਦੇ ਮਗਾਉਣਿਆ! ਕਿੱਧਰ ਰਹਿ ਗਿਆ ? ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਜਾਨ ਨਿਕਲੀ ਜਾਂਦੀ ਮੇਰੀ ਤਾਂ” ” ਦਾਦੀ

ਲੁਧਿਆਣੇ ਵਰਗੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਕੁੜੀ ਰਮਨ, ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਮਾਂ ਹੀ ਦੇਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਚ ਵਿਆਹੀ ਗਈ। ਉਸਦਾ ਘਰਵਾਲਾ ਜਸਪਾਲ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਦਾ ਸ਼ਰਾਬੀ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਮਤਲਬ ਦੇ ਘਰ ਚ ਕਲੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਤੇ ਰਮਨ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣੀਆਂ ਉਹਦਾ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦਾ ਰੁਟੀਨ ਸੀ। ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ- ਕਰਦੇ ਰਮਨ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲ

ਤਕਰੀਬਨ ਛੇ ਕੁ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਬੇਟੇ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ , ਕਾਰਡ ਵਗੈਰਾ ਛਪਣੇ ਦੇ ਦਿੱਤੇ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਲਿਸਟ ਬਣਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰਾ ਅੰਮਾਂ ਜਾਇਆ ਸਵਾ ਲੱਖ ਵੀਰਾ (ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਮਾਮਾ)। ਹੁਣ ਵਾਰੀ ਆਈ ਮਾਸੀਆਂ ਦੀ। ਅਸੀਂ ਸੁੱਖ

ਚਲੋ ਮੰਨ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ India ਸ਼ਬਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਗਲਤ ਹੈ। India,( land beyond the Indus) ਸ਼ਬਦ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦੀ ਦੇਣ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਸਿੰਧ ਦਰਿਆ ( Indus river ) ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਤੀਕ ਫੈਲੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਦਰਿਆ ਤੋਂ ਪਾਰ ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ

ਮਾਂ ਤੁਸੀ ਜਾਂਨਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਸਾਡੇ ਘਰ ਨਵਾਂ ਮੁਨਾ ਮਹਿਮਾਨ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਸਾਡਾ ਬੱਚਾ “!ਪਰ ਇਸ ਟਾਈਮ ਸਾਡੀ ਫੂਲ ਟਾਈਮ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨੌਕਰਾਣੀ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ!ਕਹਿ ਕਿ ਗਈ ਆ ਕਿ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਆਏਗੀ!ਹੁਣ ਏਨੀ ਜਲਦੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ

ਗੱਲ ਸੱਤ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਹੈ।ਜੂਨ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਫਤੇ ਦੇ ਟੂਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਮੈਂ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਆਪਣੀ ਮਾਸੀ ਮਾਸੜ ਕੋਲ ਬੀਕਾਨੇਰ ਚਲਿਆ ਗਿਆ।ਬੀਕਾਨੇਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਿਲ੍ਹੇ ਜੂਨਾਗੜ੍ਹ ਦੇ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਕਰਨੀ ਮਾਤਾ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵੀ ਗਏ… ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਥਾਵਾਂ ਵੇਖੀਆਂ।ਸਾਡੀ ਖੂਬ ਖਾਤਰਦਾਰੀ

ਸੰਜੀਵ ਭੱਟ..ਫਰਵਰੀ ਦੋ ਹਜਾਰ ਦੋ ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ ਵਜੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਸੀ..! ਉੱਪਰੋਂ ਹੁਕਮ ਆ ਗਿਆ ਕੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਫਿਰਕੇ ਦੇ ਬਾਸ਼ਿੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਾਰੇ ਕਰਕੇ ਬੰਦੇ ਦਾ ਪੁੱਤ ਬਣਾਉਣਾ..ਪੁਲਸ ਛੱਤੀ ਘੰਟੇ ਦੰਗਾ ਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਗਲੋਂ ਰੋਕੇ ਟੋਕੇ ਨੇ..! ਬਾਕੀ ਦੇ ਛੇ ਅਫਸਰ ਤਾਂ ਮੰਨ ਗਏ ਪਰ ਇਹ

ਬਾਪੂ ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਦੀ ਵੱਟ ਤੇ ਬੈਠਾ ਫ਼ਸਲ ਵੱਲ ਦੇਖ ਝੂਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਕਦੇ ਉਸਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਸੋਚਦੇ ਸੋਚਦੇ ਅੱਜ ਉਹ ਸੀਨ ਇਕ ਫਿਲਮ ਵਾਂਗ ਬਾਪੂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਘੁੰਮ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਰਦਾਰ ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਔਲਾਦ ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਐਸਾ

ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਹਰ ਵੇਲੇ ਬੱਚਤ ਦੀ ਤਾਂਗ ਲਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਫਾਲਤੂ ਨਾਂ ਚਲੀ ਜਾਵੇ । ਹਰ ਵਿਚੋਂ ਮੁਨਾਫਾ ਮਿਲੇ ਤੇ ਕੂੜਾ ਨਾਂ ਬਣੇ । ਕੁਝ ਚਿਰ ਬਾਆਦ ਮੈਂਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਨੋਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ । ਮੈਂ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹੀ ਬੱਚਤ ਦਾ ਕੰਮ

ਐਕਟਿਵਾ ਸਟਾਰਟ ਕਰਕੇ ਨੇੜੇ ਪੈਂਦੇ ਕਸਬੇ ਕੋਲ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਪਿੱਛੋਂ ਪਤਨੀ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰ ਕੇ ਕਹਿੰਦੀ,” ਸੁਣੋ ਜੀ ਆਉਂਦੇ ਹੋਏ ਨਾਖਾਂ ਲਈ ਆਇਓ, ਐਤਕਾਂ ਤੇ ਸਾਰਾ ਸੀਜ਼ਨ ਲੰਘ ਚੱਲਿਆ ਤੇ ਅਸਾਂ ਸੁੱਖ ਨਾਲ ਅਜੇ ਨਵੀਂਆਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀਆਂ”।ਆਪਾਂ ਧੌਣ ਹਿਲਾ ਸੱਤਬਚਨ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ। ਤੇ ਐਕਟਿਵਾ ਚਲਾਉਂਦਿਆਂ ਬਚਪਨ ਵੇਲੇ ਵਾਪਰੀ ਘਟਨਾ