ਉਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਲਮਹਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਭਗਤ ਸਿਉਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਨੇ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀਆਂ ਸੀਖਾਂ ਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਪਕੜ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਿਆਂ ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਲਾਲ ਨੂੰ ਅੱਖ ਭਰ ਕੇ ਤੱਕਦਿਆਂ “ਇੰਨਕਲਾਬ – ਜ਼ਿੰਦਬਾਦ” ਦੇ ਨਾਹਰੇ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵੱਜ – ਵੱਜ ਮੁੜਦੇ ਸੁਣੇ ਹੋਣਗੇ , ਰਾਤ

ਕਿਸੇ ਉਚੇਚਾ ਆਖਿਆ..ਨਾਜੀ ਦੌਰ ਤੇ ਬਣੀ ਆਹ ਫਿਲਮ ਜਰੂਰ ਵੇਖਿਓ..ਜਦੋਂ ਵੇਖੀ ਤਾਂ ਹਿੱਲ ਗਿਆ..ਛਿੰਦਲਰ ਇੱਕ ਜਰਮਨ ਵਿਓਪਾਰੀ..ਪੋਲੈਂਡ ਭਾਂਡਿਆਂ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ ਲਈ ਨਾਜੀ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦੇ ਕੇ ਗੁਲਾਮ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਤੇ ਰੱਖ ਲੈਂਦਾ..! ਓਮਾਨ ਗੋਥ ਨਾਮ ਦਾ ਨਾਜੀ ਅਫਸਰ..ਬੜਾ ਨਿਰਦਈ..ਵਹਿਸ਼ੀ ਸੋਚ..ਮਾੜੀ ਮਾੜੀ ਗੱਲ ਤੇ ਕਤਲ..ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਇੰਤਿਹਾ..ਇੱਕ ਸੁਨੱਖੀ ਕੁੜੀ

ਗੱਲ ਜਨਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਹੈ ਮੈਂ ਅਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਗੁਰੂਘਰ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਬੈਠ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਰਸ਼ੀ ਮੌਕੇ ਨਗਰ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਏ ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੰਗਰ ਲਈ ਸੰਗਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਰਦਾਸ ਕਰਵਾਈ ਮਾਇਆ ਅਤੇ ਸਮਗਰੀ ਇੱਕਤਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਅ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਓਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਨਤਮਸਤਕ ਹੋ ਦਰਬਾਰ

ਵਡਾਲਾ-ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ..ਰਣਜੀਤ ਬਾਵੇ ਦਾ ਪਿੰਡ..ਸਾਥੋਂ ਤਕਰੀਬਨ ਚਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ..ਬਾਪੂ ਹੂਰੀ ਅਕਸਰ ਹੀ ਕਣਕ ਝੋਨਾ ਇਥੇ ਮੰਡੀ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਕਰਦੇ..ਕਿੰਨੇ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਬੋਲੀ ਨਾ ਹੁੰਦੀ..ਸਾਰੀ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਬੋਹਲ ਦੀ ਰਾਖੀ ਬਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ..ਬਿੜਕ ਰੱਖਣੀ ਪੈਂਦੀ..ਪੱਲੇਦਾਰ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਵੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ..ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਾਖੀ ਬਿਠਾਲ ਘਰੇ ਆਉਂਦੇ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹੀ ਖਿਆਲਾਂ ਵਿਚ ਗਵਾਚੇ ਰਹਿੰਦੇ..ਕਦੀ

ਗੁਲ ਖਿਲੇ ਤੋ ਚਾਂਦ ਰਾਤ ਯਾਦ ਆਈ ਉਨਕੀ ਬਾਤ, ਬਾਤ ਯਾਦ ਆਈ। ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਚ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਸ਼ੌਂਕ ਹੁੰਦਾ ਜਿਵੇਂ ਗਾਉਣ ਦਾ , ਕੁਝ ਲਿਖਣ ਦਾ , ਐਕਟਿੰਗ ਦਾ ,ਖੇਡਾਂ ਦਾ। ਇਵੇਂ ਈ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਗਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸ਼ੇਅਰ ਕੱਠੇ ਕਰ ਕੇ ਡਾਇਰੀ

ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਮੰਤਰ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਮਖਿਆਲ ਚੋਣਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਆਹ ਤੇ ਗਏ। ਓਦੋਂ ਅਜੇ ਰਸੋਈ ਗੈਸ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਵਿਆਹ ਵਾਲੇ ਘਰ ਇਕ ਖੂੰਜੇ ਵਿੱਚ ਲੱਕੜਾਂ ਪਈਆਂ ਸਨ।ਜਦ ਸਬਜ਼ੀ ਵਗੈਰਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੱਕੜਾਂ ਚੁੱਕਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ

ਜਦੋਂ ਅਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਤੋਂ ਦਿਨ ਢਲੇ ਠੰਡੂ ਰਾਮ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ’ਚ ਰੇਡੀਓ ਤੇ ‘ਤੇਰੀ ਕਣਕ ਦੀ ਰਾਖੀ ਮੁੰਡਿਆ’…….ਗੀਤ ਵੱਜਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਵਿਹੜੇ ’ਚ ਨਵੀਂ ਫਸਲ ਦੀ ਆਮਦ ਦੇ ਚਾਅ ’ਚ ਘਰ ਦੇ ਨਿੱਕੇ-ਮੋਟੇ ਆਹਰ ’ਚ ਜੁਟੀ ਸੁਆਣੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ’ਤੇ ਨਿਖਾਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਦਾਣਿਆਂ ਦਾ

ਪੁੱਤ ਜਵਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੋਲਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦਾ। ਮਨ ਵਿਚ ਸੋ ਸਵਾਲ ਕੀ ਕਰਵਾਈਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਅਗੋ ਜੋ ਇਸ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਸੁਖਾਲਾ ਹੋ ਜਾਏ।ਬੜੇ ਵੱਡੇ ਸੁਪਨੇ ਲਏ ਕਿ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਭੇਜ ਦਈਏ,ਦਿੱਲੀ ਭੇਜ ਦਈਏ ਅਗੋ ਦੀ ਪੜਾਈ ਲਈ ਫ਼ੇਰ ਅਚਾਨਕ ਕਿਸੇ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦੇਖਿਆ।ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ।ਕੁਝ ਦਿਨ

ਕਿਸ ਕਿਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਨੇ ਵਾਢੀ ਦੇ ਦਿਨ । ਵਾਢੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ ਦੁਪਹਿਰੇ ਕਣਕਾਂ ਦੀ ਵਾਢੀ ਕਰਨਾ ਕਿਸੇ ਸਜ਼ਾ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ। ਮਿੰਟ-ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਉੱਠ ਕੇ ਦੇਖੀ ਜਾਣਾ ਕਿ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਰਹਿ ਗਿਆ ਏ ਕਿਆਰਾ । ਪਰ ਕਿਆਰਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦਾ

ਬੰਤਾ ਸਿੰਘ ਡਰਾਈਵਰ..ਨੀਵੀਂ ਪਾਈ ਦੱਬੇ ਪੈਰੀਂ ਅੰਦਰ ਆਇਆ ਤੇ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਕੋਠੀ ਦੀ ਨੁੱਕਰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਕਵਾਟਰ ਅੰਦਰ ਜਾ ਵੜਿਆ..! ਕਿੰਨੀਆਂ ਸਵਾਲੀਆਂ ਨਜਰਾਂ ਉਸਦੇ ਚੇਹਰੇ ਦਾ ਪਿਛਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈਆਂ..! ਘੜੀ ਕੂ ਮਗਰੋਂ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿੱਕਲਿਆ ਤੇ ਆਖਣ ਲੱਗਾ “ਜੀ ਫੇਰ ਧੀ ਆਈ ਏ..ਇੱਕ ਬੇਨਤੀ ਏ