ਸੰਨ 1981ਦੀ, ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਾਈਮਰੀ ਸਕੂਲ ਪਾਸ ਕਰਕੇ,ਛੇਵੀਂ ਕਲਾਸ ਚ’ ਨਵਾਂ-ਨਵਾਂ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਸੀ..ਇਕ ਦਿਨ ਮਾਂ ਨੂੰ ਫਰਮਾਇਸ਼ ਪਾਈ..ਮੈਨੂੰ ਨਵੀਂ ਪੈਂਟ ਸ਼ਰਟ ਸਵਾ ਕੇ ਦਿਓ, ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਰਤ ਇਹ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਸੂਟ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਮਨ-ਪਸੰਦੀਦਾ ਲੈਣਾ ਹੈ..ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ, ਭੋਲਾ ਜਿਹਾ ਮੂੰਹ ਬਣਾ, ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਜਦੋਂ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਅੱਗੇ ਰੱਖੀ…ਗਲ

ਉਮਰ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਦਹਾਕਾ.. । ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਵਿਹਲੇ ਪਏ ਸੋਚਾਂ- ਸੋਚਦੇ ਨੂੰ ਕੀਹਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਕਿਨਾਰੇ ਲਿਆ ਸੁੱਟਿਆ । ਆਸੇ -ਪਾਸੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਨਾ ਕੋਈ ਬੰਦਾ, ਨਾ ਪਰਿੰਦਾ। ਬੱਸ ਸਾਗਰ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਰ… ਰੇਤ, ਕਈ ਤਰਾਂ ਦੇ ਪੱਥਰ। ਕੁਝ ਰੁੱਖੇ ,ਬੇਰੰਗ ਜਿਹੇ ਤੇ ਕਈ ਚਮਕੀਲੇ ! ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮਨ ‘ਚ

ਨਿਯੁਕਤੀ ਮਗਰੋਂ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਪੜਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ..! ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਜਿਆਦਾਤਰ ਗਰੀਬ ਤਬਕੇ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹੀ ਪੜਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ..! ਦਰਮਿਆਨੇ ਕਦ ਦਾ ਪਤਲਾ ਜਿਹਾ ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਬਾਕੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਬੈਠਦਾ ਹੁੰਦਾ..! ਅੱਧੀ ਛੁੱਟੀ ਵੇਲੇ ਅਕਸਰ ਕੱਲਾ ਬੈਠਾ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਲਿਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ..ਇੱਕ ਦਿਨ ਕੰਮ ਨਾ

ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਠੱਕੇ ਵਾਲੀ ਠੰਡ ਦਾ ਲੁਕਵਾਂ ਜਿਹਾ ਖ਼ੌਫ਼..ਸੁਵੇਰੇ ਉੱਠ ਦੇਖਿਆ -38 ਡਿਗਰੀ..! ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਮਾਸਟਰ ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ..ਸਾਇੰਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੀਰੀਅਡ..ਨਿੱਰੀ ਮੌਤ..ਪੰਜ ਪੰਜ ਸੋਟੀਆਂ ਪੱਕੀਆਂ..ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਔਖਿਆਂ ਕਰਦੀਆਂ ਅਗਲੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਲੱਗਦਾ..ਠੀਕ ਏਦਾਂ ਹੀ ਪਹਿਲੀ ਠੰਡ ਔਖੀ ਕਰਦੀ ਮੁੜ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨੀ ਲੱਗਦਾ..ਉੱਖਲੀ ਵਿਚ ਸਿਰ ਦੋ ਸੱਟਾਂ ਵੱਧ

ਮੇਰੀ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਆਦਤ ਸੀ..ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਸਾਮਣੇ ਰੋਈ ਨਹੀਂ ਸਾਂ..ਸਭ ਕੁਝ ਅੰਦਰ ਡੱਕ ਕੇ ਰੱਖਦੀ ਫੇਰ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦੇ ਹੀ ਕੱਲੀ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬੰਦ ਹੋ ਕੇ ਰੱਜ ਕੇ ਗੁਬਾਰ ਕੱਢ ਲੈਂਦੀ..! ਪਹਿਲੀ ਪੋਸਟਿੰਗ ਐਨ ਬਾਡਰ ਕੋਲ ਵੱਸੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਹੋ ਗਈ..ਘਰੋਂ ਏਨੀ ਦੂਰ ਕਈ ਵੇਰ ਮੇਰਾ ਰੋਣ ਨਿੱਕਲ ਜਾਇਆ ਕਰਦਾ..ਫੇਰ

ਇੱਕ ਤੁਰਕੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬੰਦੇ ਨਾਲ ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਜੁੜਿਆ..ਤੇ ਜਦ ਗੱਲ ਹੋਈ ਤਾਂ ਟੁੱਟੀ ਫੁੱਟੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਚ ਮਖਿਆ -“ਵਈ ਤੁਸੀਂ ਏਨਾ ਵੱਡਾ “ਆਟੋਮਾਨ ਅਮਪੈਰ..ਯਾਨੀ ਤੁਰਕ ਰਾਜ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਇਆ ਸੀ” ਕਹਿੰਦਾ-“ਅਸੀਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਬਾਅਦ ਚ ਲੜਦੇ ਸਾਂ..ਪਰ ਪਹਿਲਾਂ ਕੌਮ ਵਿਚਲੇ ਗੱਦਾਰ ਮਾਰਦੇ ਸੀ” ਤੇ ਦੂਜਾ ਕਾਰਨ “ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇਂ ਹਰ ਉਸ

ਅਡਾਨੀ ਵਾਲਾ ਚੱਕਰ ਆਸਾਨ ਲਫਜਾਂ ਵਿਚ.. ਆਹ ਸਾਈਕਲ ਆਮ ਬੰਦਾ ਕਬਾੜ ਵਿਚ ਵੇਚ ਦੇਊ..ਪਰ ਅਡਾਨੀ ਇੰਝ ਨਹੀਂ ਕਰੂ..ਇੱਕ ਫਰਜੀ ਗ੍ਰਾਹਕ ਖੜਾ ਕਰ ਇਸਦਾ ਮੁੱਲ ਪਵਾਊ..ਪੂਰੇ ਦੋ ਲੱਖ ਪਵਾਊ..ਫੇਰ ਓਹੀ ਫਰਜੀ ਮੁੱਲ ਵਾਲਾ ਕਾਗਜ ਬੈੰਕ ਕੋਲ ਖੜ ਇੱਕ ਲੱਖ ਦੇ ਲੋਨ ਅਪਲਾਈ ਕਰੂ..ਬੈੰਕ ਆਖੂ ਪਹਿਲੋਂ ਸਾਈਕਲ ਵੇਖਣਾ ਪਰ ਐਨ ਮੌਕੇ ਇੱਕ

ਗਲ 1985-86 ਦੀ ਹੈ ਮੇਰੇ ਛੋਟੇ ਮਜੀਠੀਏ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੀ। ਓਥੇ ਕਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਬੇਸੁਰਾ ਜਿਹਾ ਨਚੀ ਜਾਣ. ਆਖੇ ਜੀਜਾ ਤੁਸੀਂ ਨੋਟ ਵਾਰੋ। ਭਾਈ ਮੈ ਜੀਜਾ ਪੁਣੇ ਚ ਆਏ ਨੇ 50-60 ਇਕ ਇਕ ਰੁਪੈ ਦੇ ਨੋਟ ਓਹਨਾ ਨਚਦਿਆਂ ਉੱਤੋ ਵਾਰ ਦਿੱਤੇ। ਬਹੁਤ ਦਿਲ ਜਿਹਾ ਦੁਖਿਆ। ਸੀ ਤਾਂ ਫਜੂਲ ਖਰਚੀ ਤੇ ਫੁਕਰਾਪਣ।

ਬੀ ਕਾਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਹੋਏ ਪੇਪਰਾਂ ਨੇ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਕਹਿੰਦੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਪੇਪਰਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨਾ ਪਊ। ਗੱਲ ਪੈਸਿਆਂ ਤੇ ਅਟਕ ਗਈ। ਪਿਓ ਪਟਵਾਰੀ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਕਿੱਲਤ। ਪਿਓ ਸੀ ਨਾ ਉਹ। ਬੰਦੋਬਸਤ ਵੀ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਹੀ ਕਰਨਾ

ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਜੀ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਆਏ..ਚਾਹ ਫੜਾਉਣ ਗਈ ਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਹੀ ਪਸੰਦ ਬੈਠੇ..ਕੋਲ ਬੈਠੀ ਭੈਣ ਚੁੱਪ ਜਿਹੀ ਹੋ ਗਈ..ਭਾਪਾ ਜੀ ਸਵਾਲੀਆਂ ਨਜਰਾਂ ਨਾਲ ਮਾਂ ਵੱਲ ਤੱਕਣ ਲੱਗੇ..ਮਾਂ ਮੈਨੂੰ ਚੁੱਪ ਰਹਿਣ ਦਾ ਗੁੱਝਾ ਜਿਹਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਆਖਣ ਲੱਗੀ..ਚਲੋ ਜੀ ਕੋਈ ਇੱਕ ਹੀ ਸਹੀ..ਪਸੰਦ ਤੇ ਆਈ..ਵੱਡੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਛੋਟੀ..ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਂਦਾ!